İçindekiler
Ceza Davası Kaynaklı Tazminat Davası
Ceza hukuku kapsamında suç işlendiğinde ceza davası açılır. Ceza davaları ağır yaptırımları olan dava türleri arasındadır. Bu davalarda savcılık makamı da kamu adına onun haklarını korumak üzere iddia makamı olarak davaya taraf olur. Bu özellikleri nedeni ile ceza davaları süreç bakımından da diğer davalara kıyasla farklıdır.
Ceza davası sonrası tazminat davası açılabilmektedir. Maddi ve manevi tazminat talep edilebilen bu tür davalarda ceza davasına konu olabilecek bir suça istinaden ortaya çıkan maddi veya manevi zararın olup olmadığına bakılır.
Haksız Fiiller ve Suç Kavramı
Haksız fiiller ve suç kavramı hukuk bilimini ilgilendirmektedir. Hukuk sistemi tarafından tasvip edilmeyen fiiller hukuka aykırı olarak kabul edilir. Özel hukukta ve ceza hukukunda hukuka aykırı fiiller birtakım yaptırımlar ile karşılaşır.
Ceza hukuku kapsamında hukuka uygun olmayan fiiller suç olarak kabul edilirler. Özel hukuk bakımından konu incelendiğinde ise hukuka aykırı fiillerin haksız fiil olarak değerlendirildiği görülmektedir. Bazı haksız fiillerin suç olarak kabul edilmesi de yine hukuk sistemi içerisinde kendisine karşılık bulur.
Tazminat davası maddi ya da manevi tazminat talebi ile açılır. Maddi tazminat davalarında kişinin uğramış olduğu maddi zararların telafisi istenirken manevi tazminat davalarında kişilik haklarına yapılan saldırıya bağlı olarak ortaya çıkan manevi zararın telafisi talep edilir. Manevi tazminat davaları davacı açısından zenginleşme sebebi olarak kullanılmazken davalı açısından da fakirleşmeye yol açmayacak nispette olmalıdır.
Suç Kabul Edilen Haksız Fiiller
Suç kabul edilen haksız fiiller söz konusu olduğunda hukuka aykırı fiillerin hem suç hem de haksız fiil olarak kabul edilebileceği görülmektedir. Suç teşkil edebilecek bir haksız fiile bağlı olarak sanıkla ilgili açılan ceza davasının ardından tazminat davası açılabilmektedir.
Ceza Mahkemesi Kararları ve Hukuk Davası
Ceza mahkemesi kararları ve hukuk davası birbiri ile ilgili iki konu başlığıdır. Ceza hukuku açısından suç kabul edilen bir fiilin özel hukukta tazminat doğurabilme ihtimali vardır. Ceza hukuku ve özel hukuk bakımından hukuka aykırılık anlayışlarında farklılıklar bulunur.
Bu bilgiler doğrultusunda ise hukuka aykırı olarak kabul edilen ve suç teşkil eden her fiilin özel hukukta haksız fiil olarak kabul edilmediği görülür. Bu kapsamda ise her suçun bir haksız fiil olarak değerlendirilmemesi söz konusudur.
Değişik kanunların suç olarak kabul ettiği fiillerin zarar unsuru taşımadığında haksız fiil olarak kabul edilmediği görülmektedir. (Kırmızı ışıkta karşıya geçen yayanın durumunda olduğu gibi ya da süratli araç kullanan sürçünün durumu söz konusu olduğunda) Özel hukuk bakımından haksız olarak değerlendirilen bir fiilin ceza hukuku gereği de suç teşkil ettiği görülür. (Yaralama, adam öldürme vb.)
Ceza Davası Zamanaşımı Süresi
Suç teşkil eden ve özel hukukta da haksız fiil olarak kabul edilen hukuka uygun olmayan fiiller için haksız fiile özgü zamanaşımı sürelerinin geçmiş olması tazminat davası açılmasına engel değildir. Zamanaşımının uygulandığı durumlar tazminatın ceza kanunlarının daha uzun bir zamanaşımı süresini öngördüğü cezaları ilgilendiren fiillerden doğması durumundadır.
Ceza davalarında zamanaşımının uygulanması için bazı koşullar oluşmuş olmalıdır. Bunlardan biri suç teşkil eden bir fiilin varlığıdır. Diğeri ise ceza davasının zamanaşımı süresinin daha uzun olması gereğidir. Zamanaşımının ceza davası zamanaşımı olması da ayrı bir konudur.
Ceza Davası Şikâyetten Vazgeçme ve Tazminat Davası
Ceza davası şikâyetten vazgeçme ve tazminat davası konusu da merak edilenlerden biridir. Ceza davasında şikâyetten vaz geçildiğinde hukuk davasının nasıl etkilendiği öğrenilmek istenir. Şikâyetten vaz geçildiğinde tazminat hakkı talep edilememesi için bazı şartların oluşması gerekmektedir. Şikâyetten vaz geçen kişi tazminat hakkı ileri süremeyeceği zaman şu koşulların varlığına bakılır.
- Kamu davası açılmış ve devam ediyor olmalıdır.
- Suç şikâyete tabi bir suç olmalıdır.
- Suçtan zarar gören şikayetinden vaz geçmiş olmalıdır.
- Zarar gören şikâyetten vaz geçme beyanının yanında şahsi haklarından vaz geçtiğini de beyan etmelidir.
- Kamu davasının şikâyetten vaz geçme ile düşmesi gerekir.
Ceza davalarında şikâyetten vazgeçilmiş olsa dahi zarar görenin açık bir biçimde hukuki haklarından vazgeçtiğini ifade etmesi gerekir. Aksi durumda ise ceza davasında şikâyetten vaz geçmenin tazminat davasını etkilemediği görülmektedir.