Mükerrer Suç Nedir? Suçta Tekerrür Nedir?

Tekerrür, daha önceden işlemiş olduğu bir suçtan dolayı kesin bir mahkeme kararıyla mahkum olmuş bir kişinin cezasının kesinleştikten sonra kanunda belirtilen süre dolmadan tekrar yeni bir suç işlemesi halidir. Tekerrür halinde kanunen verilecek ceza miktarı değişmese de cezanın infazı bakımından failin koşullu salıverilmeye hak kazanma süresini uzatmaktadır. Tekerrür hükümleri uygulanan mahkumun cezası “mükerrirlere özgü infaz rejimi” uygulanmak suretiyle infaz edilir. Mükerrer, kişinin tekerrür hükümleri kapsamında birden fazla suç işlemesine verilen isimdir. Tekerrür ve mükerrirlere ilişkin uygulanacak hükümler Türk Ceza Kanunu’nun 58. maddesi ve Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun’un 108. maddesinde düzenlenmiştir.

Suçta Tekerrür Nedir?

Tekerrür kelime anlamı olarak “yineleme” ve “tekrarlama” anlamlarına gelmektedir. Kişi daha önce bir suç işlediği halde kanuni süreler dolmadan tekrar cezaya mahkûm edilirse suçta tekerrür hali meydana gelmektedir.  Tekerrür halinde mükerrirlere özgü infaz rejimi uygulanır ve fail cezaevinde daha uzun süre yatmaktadır. Suçta tekerrür cezanın infazını ağırlaştıran bir nedendir.

Suçta Tekerrür hükümleri TCK m. 58  ve Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun’un 108. maddesinde şu şekilde düzenlenmiştir.

“Suçta tekerrür ve özel tehlikeli suçlular

Madde 58- (1) Önceden işlenen suçtan dolayı verilen hüküm kesinleştikten sonra yeni bir suçun işlenmesi halinde, tekerrür hükümleri uygulanır. Bunun için cezanın infaz edilmiş olması gerekmez.

(2) Tekerrür hükümleri, önceden işlenen suçtan dolayı;

a) Beş yıldan fazla süreyle hapis cezasına mahkûmiyet halinde, bu cezanın infaz edildiği tarihten itibaren beş yıl,

b) Beş yıl veya daha az süreli hapis ya da adlî para cezasına mahkûmiyet halinde, bu cezanın infaz edildiği tarihten itibaren üç yıl, geçtikten sonra işlenen suçlar dolayısıyla uygulanmaz.

(3) Tekerrür halinde, sonraki suça ilişkin kanun maddesinde seçimlik olarak hapis cezası ile adlî para cezası öngörülmüşse, hapis cezasına hükmolunur.

(4) Kasıtlı suçlarla taksirli suçlar ve sırf askerî suçlarla diğer suçlar arasında tekerrür hükümleri uygulanmaz. Kasten öldürme, kasten yaralama, yağma, dolandırıcılık, uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti ile parada veya kıymetli damgada sahtecilik suçları hariç olmak üzere; yabancı ülke mahkemelerinden verilen hükümler tekerrüre esas olmaz.

(5) Fiili işlediği sırada onsekiz yaşını doldurmamış olan kişilerin işlediği suçlar dolayısıyla tekerrür hükümleri uygulanmaz.

(6) Tekerrür halinde hükmolunan ceza, mükerrirlere özgü infaz rejimine göre çektirilir. Ayrıca, mükerrir hakkında cezanın infazından sonra denetimli serbestlik tedbiri uygulanır.

(7) Mahkûmiyet kararında, hükümlü hakkında mükerrirlere özgü infaz rejiminin ve cezanın infazından sonra denetimli serbestlik tedbirinin uygulanacağı belirtilir.

(8) Mükerrirlerin mahkûm olduğu cezanın infazı ile denetimli serbestlik tedbirinin uygulanması, kanunda gösterilen şekilde yapılır.

(9) Mükerrirlere özgü infaz rejiminin ve cezanın infazından sonra denetimli serbestlik tedbirinin, itiyadi suçlu, suçu meslek edinen kişi veya örgüt mensubu suçlu hakkında da uygulanmasına hükmedilir.”

“Mükerrirlere ve bazı suç faillerine özgü infaz rejimi ve denetimli serbestlik tedbiri

Madde 108- (1) Tekerrür hâlinde işlenen suçtan dolayı mahkûm olunan

a) Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasının otuzdokuz yılının,

b) Müebbet hapis cezasının otuzüç yılının,

c) (Ek:14/4/2020-7242/49 md.) Birden fazla süreli hapis cezasına mahkûmiyet hâlinde en fazla otuziki yılının,

d) Süreli hapis cezasının üçte ikisinin,

İnfaz kurumunda iyi hâlli olarak çekilmesi durumunda, koşullu salıverilmeden yararlanılabilir. (Ek cümle:14/4/2020-7242/49 md.) Ancak, koşullu salıverilme oranı üçte ikiden fazla olan suçlar bakımından tabi oldukları koşullu salıverilme oranı uygulanır.

(2) Tekerrür nedeniyle koşullu salıverme süresine eklenecek miktar, tekerrüre esas alınan cezanın en ağırından fazla olamaz. (Ek cümle:4/6/2025-7550/14 md.) İkinci defa tekerrür halinde bu fıkra hükmü uygulanmaz.

(3) İkinci defa tekerrür hükümlerinin uygulanması durumunda birinci fıkradaki koşullu salıverilme süreleri uygulanır. (Ek cümle:4/6/2025-7550/14 md.) Ancak, süreli hapis cezaları bakımından koşullu salıverilme oranı dörtte üç olarak uygulanır. (Ek cümle:14/4/2020-7242/49 md.) Hükümlü hakkında ikinci defa tekerrür hükümlerinin uygulanacağı hükümde belirtilir.^[62]

(4) İnfaz hâkimi, mükerrir hakkında cezanın infazının tamamlanmasından sonra başlamak ve bir yıldan az olmamak üzere denetim süresi belirler.^[63]

(5) Tekerrür dolayısıyla belirlenen denetim süresinde, koşullu salıverilmeye ilişkin hükümler uygulanır.

(6) İnfaz hâkimi, mükerrir hakkında denetim süresinin uzatılmasına karar verebilir. Denetim süresi en fazla beş yıla kadar uzatılabilir

……”

Suçta Tekerrür Şartları Nelerdir?

Kanunen tekerrür hükümlerinin uygulanması için bazı şartlar öngörülmüştür. TCK m. 58 gereğince tekerrürün şartları şu şekildedir:

• Önceden işlenmiş bir suçtan dolayı mahkumiyet hali mevcut olmalıdır: Daha önce işlenmiş bir suçtan dolayı kesinleşmiş bir cezanın olması yeterlidir. Cezanın infaz edilmiş olması şart değildir.
• Daha önce işlenen suçun kasten mi taksirle mi işlendiğine bakılmalıdır: Taksirle işlenen suçlar taksirle işlenen suçlarla, kasıtlı suçlar kasıtlı suçlarla tekerrüre esas alınırlar.
• Tekerrür yalnızca hapis cezaları için uygulanabilir: Seçenek yaptırımlar tekerrüre esas olamazlar. Tekerrür hükümleri para cezaları için uygulanmaz yalnızca hapis cezalarına ilişkin uygulanır.

• Tekerrür uygulanması için sürenin geçip geçmediğine dikkat edilmelidir: Tekerrür süresi önceki verilen cezanın tamamen infazından itibaren başlar. Kanunda belirtilen 3 ve 5 yıllık süreler geçtikten sonra suç işlenmesi halinde yeni işlenen suçlar için tekerrür hükümleri uygulanmayacaktır. Bu kişi mükerrir sayılmadan yargılama yapılır. İlk işlenen suçtan verilen hapis cezası 5 yıldan fazla ise tekerrür için infazdan itibaren 5 yıl içinde suç işlenmelidir. İlk işlenen suçtan verilen hapis cezası 5 yıl ve daha az ise tekerrür için infazından itibaren 3 yıl içinde yeni suç işlenmelidir.

Tavsiye Yazı: Cinsel Suçlarda Sarkıntılık

Mükerrer (Mükerrir) Ne Demektir?

Daha önce kesinleşmiş cezası olduğu halde yeniden suç işleyerek tekerrür hükümlerinin uygulandığı kişilere mükerrer (mükerrir) denilmektedir. Halk arasında mükerrer diye bilinen ifadenin doğrusu ceza hukukuna göre mükerrirdir. Tekerrür ile mükerrir aynı kavramlar üzerinden bağdaşmaktadır. Yani suç işlemede tekerrür halinde mükerrirlik durumu ortaya çıkar. Ceza verilen suçların birbiriyle aynı veya farklı olması tekerrür ve mükerrirlik açısından bir şey değiştirmez.

Tekerrürün Sonuçları Nelerdir?

Tekerrür hükümlerinin uygulanarak ceza verilen kişi mükerrirlere özgü infaz rejimine tabi tutulur. Örnekle anlatacak olursak; tekerrür halinde ikinci işlenen suç açısından seçimlik olarak adli para cezası veya hapis cezası öngörülmüşse mükerrire adli para cezası verilmez hapis cezası verilir. TCK 58/6 maddesi uyarınca hükmolunan ceza mükerrirlere özgü infaz rejimine göre çektirilir. Burada koşullu salıverilme süreleri mahkumun aleyhine olacak şekilde değişmektedir. Tekerrür hükümleri uygulanan cezanın infazından sonra da denetimli serbestlik tedbiri uygulanmaktadır. Mükerrir olan mahkum cezasını çektikten sonra bir süre daha denetimi devam eder.

İkinci Kez Tekerrür ve 4/4 Mükerrer(Mükerrir)

Çift mükerrer veya ikinci kez mükerrer de denilen ikinci kez tekerrür uygulanması hali bir kişinin iki defa mükerrer olmasını ifade etmektedir. CGTİHK’nun 108. maddesi gereğince birinci kez tekerrür uygulanması durumunda cezanın 2/3’ü infaz edildikten sonra hükümlünün açık cezaevinden yararlanma hakkı mümkün iken, ikinci kez mükerrirlik halinde ise cezanın 3/4’ü kapalı ceza infaz kurumunda infaz edilir.  İkinci kez mükerrer 10. Yargı Paketi düzenlemesine kadar aldığı cezanın tamamını 4/4 olarak kapalı cezaevinde infaz etmekteydi. 10. Yargı Paketinde yer alan infaz düzenlemeleri kapsamında ikinci kez tekerrür hükümleri uygulanan mahkumlara koşullu salıverilme ve açık cezaevine geçme imkanı verilmiştir. İyi halli olarak cezasını infaz eden mahkumlar ikinci kez mükerrir olsalar bile cezasının 3/4’ünü infaz ettiği takdirde koşullu salıverilme ile cezasını tamamlayabileceklerdir.

Ayrıca Bkz: Bursa Avukat

Hangi Durumlarda Tekerrür Hükümleri Uygulanmaz

Tekerrür hükümleri belli hallerde uygulanmazlar. Tekerrür hükümlerinin uygulanabilirliği ceza davası sırasında titizlikle incelenmelidir. Zira tekerrür hükümleri uygulanarak sanığa ceza verildiği takdirde infaz aşamasında ağır sonuçlar doğurmaktadır. Bu bakımdan avukatın doğru müdahalesi yargılamanın seyrini sanık lehine değiştirebilir.

Tekerrür hükümlerinin uygulanmayacağı haller:

• Genel veya Özel Af: Affa uğrayan suçlar tekerrüre esas alınmazlar. Bu durum hem özel hem de genel af için geçerlidir.
• Yaş Küçüklüğü: 18 yaşından önce işlenen suçlar tekerrüre esas alınmaz. Tekerrür hükümlerinin uygulanması için kişinin reşit olduktan sonra işlediği bir suç nedeniyle kesinleşmiş hapis cezasının olması gerekir.
• Şikayetten Vazgeçme: Şikayete bağlı suçlarda şikayetten vazgeçilmesi halinde dava düşer ve düşme kararı nedeniyle sonra işlenen suçlar için tekerrür hükümleri uygulanmaz.
• Uzlaşma: Tarafların uzlaşması halinde soruşturma aşamasında kamu davası açılmaz ve kyok kararı verilir. Kovuşturma aşamasında uzlaşma olması halinde dava düşer. Taraflar arasında uzlaşma gerçekleştiği takdirde uzlaşma kararı tekerrüre esas alınmaz.
• Fiilin Suç Olmaktan Çıkarılması: Kanunda suç olarak belirtilen fiilin suç olmaktan çıkarılması halinde bu fiile dayalı olarak verilen cezalar tümüyle ortadan kalkar ve tekerrür hükümleri uygulanmaz.
• Zamanaşımı: Davanın zamanaşımına uğraması halinde dava düşeceğinden ve sanığa ceza verilmeyeceğinden dolayı zamanaşımı halinde verilen kararlar hakkında tekerrür hükümleri uygulanmaz.
• Ön Ödeme: Savcılık aşamasında suçun ön ödeme kapsamında olduğu anlaşıldığı ve ön ödeme hükümlerinin yerine getirilmesi halinde kyok kararı verileceğinden takipsizlik kararı tekerrüre esas alınamaz.
• Cezanın Ertelenmesi: Cezanın ertelenmesi kararı verildiği takdirde denetim süresi doluncaya kadar bir suç işlerse tekerrüre esas alınabilmektedir. Denetim süresi dolduktan sonra ceza infaz edilmiş sayılır ve bu süreyi suç işlemeden geçirdiği takdirde tekerrüre esas alınmaz.
• Yabancı Mahkeme Kararları: Yabancı ülke mahkemelerinde verilen hükümler kural olarak tekerrüre esas alınamazlar. Ancak bu durumun istisnaları bulunmaktadır. Bu suçlar; kasten öldürme, kasten yaralama, yağma, dolandırıcılık, uyuşturucu ve uyarıcı madde imal ve ticareti, parada ve kıymetli damgada sahtecilik suçları hakkında yabancı mahkeme kararı tekerrüre esas alınır.
• HAGB: Hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı verildiği hallerde mahkumiyet kararı askıda olacağı için yeni bir suç işlenmediği takdirde sonuç doğurmaz. Bu nedenle hagb denetim süresinde bir suç işlenmediğinde dosya düşeceği için hagb kararı tekerrüre esas alınmamaktadır.
• Adli Para Cezası: İkinci işlenen suçta verilen ceza adli para cezası ise tekerrür hükümleri uygulanmaz.