Skip links
bursa avukat

Temyiz Ne Demektir ?

Temyiz Ne Demek?

Temyiz ne demek? için kısaca üst mahkemece yapılan inceleme veya kanun yolu şeklinde yanıt verebiliriz. Temyiz ne demeksorusuna etimolojik olarak yanıt vermek gerekirse, ayırt etme anlamına geldiğini belirtmemiz gerekir.

Temyiz incelemesini adli yargıda Yargıtay, idari yargıda Danıştay yapmaktadır. Yüksek mahkeme olarak Yargıtay, istinaf sürecinden geçen nihai kararlar üzerine temyiz incelemesi yapma yetkisini haizdir.

Temyiz incelemesi sonucunda “onama kararı” verilen kararlar kesinleşir. Mahkeme kararının kesinleşmesi, bir daha herhangi bir kanun yoluna ya da başka bir yargı merciine başvurunun mümkün olmamasını ifade eder.

Hukukta Temyiz Ne Demek, Temyiz İncelemesi Nedir?

Türk hukuk sistemi dereceli bir sisteme sahip olup parasal sınırlar ve kanunlarda sayılı haller meydana geldiği takdirde bir üst mahkemeye başvuru mümkündür. Bu duruma kanun yolu denir. Temyiz, mahkemelerin vermiş olduğu nihai kararlara karşı hukuka uygunluğun denetlenmesini mümkün kılan bir kanun yoludur.

Adli yargının görev alanına giren durumlarda Yargıtay, idari yargının görev alanına giren durumlarda Danıştay temyiz incelemesi yapma yetkisine sahiptir. Bu yüksek mahkemeler, ilk derece mahkemelerinin ve istinaf incelemesi yapma yetkisini haiz bölge adliye veya bölge idare mahkemelerinin vermiş olduğu nihai kararları hukuka uygunluk yönünden incelemektedir.

Hukukta İstinaf Ne Demek?

İstinaf kelime anlamı itibarıyla yeniden değerlendirme anlamına gelmektedir. Kelimenin işbu anlamsal karşılığı Türk hukuk sistemindeki uygulamasıyla benzerlik göstermektedir. İstinaf bir kanun yoludur ve ilk derece mahkemelerinin nihai kararlarına karşı başvurulur. İstinafta ilk derece mahkemelerinin verdiği nihai kararının hukuka uygunluğu denetlenmektedir.

İstinaf başvurusunun kabul edilmesi durumunda Bölge Adliye Mahkemesi davayı yeniden görür ve karara bağlar. Bu durumunda ilk derece mahkemesinin vermiş olduğu karara karşı yeni bir hukuki durum ortaya çıkmış olur. İstinaf başvurusunun reddedilmesi durumunda ise ilk derece mahkemesinin kararı onanmış olur.

Temyiz Süresi

Temyiz süresi adli yargı ve idari yargıda farklılık gösterir. İdari yargıda bu süre, davanın ivedi yargılama usulüne tabi olmadığı hallerde genel olarak 30 gündür. Adli Yargıda ise mahkemelerin görev alanına göre inceleme süreleri farklılık gösterir.

Asliye Mahkemesi Temyiz Süresi 2 Hafta
Sulh Mahkemesi Temyiz Süresi 2 Hafta
İş Mahkemesi Temyiz Süresi  

2 Hafta

İcra Hukuk Mahkemesi Temyiz Süresi  

2 Hafta

İcra Ceza Mahkemesi Temyiz Süresi 15 Gün
Ceza Mahkemesi Temyiz Süresi 15 Gün
İdari Yargı Temyiz Süresi 30 Gün

Ceza Temyiz Süresi

Ceza Temyiz Süresi Ceza Muhakemeleri Kanunu 291. Maddesinde düzenlenmiştir. Buna göre temyiz süresi 15 gündür. 15 günlük süre hak düşürücü niteliğe sahip olup, 15 günlük süresi içinde temyiz istemi bulunulmadığı takdirde hak kaybına neden olur.

Bu durum bir daha temyiz isteminde bulunulamayacağını ifade eder. Bu süre hükmün açıklanmasıyla başlar; ancak hüküm, temyiz başvurusu yapma hakkına sahip kişilerin yokluğunda açıklanmışsa 15 günlük süre tebliğ tarihinden itibaren başlar.

15 günlük süre hükmün verildiği günü takip eden günden itibaren hesaplanır. Hükmün verildiği gün hesaba katılmaz. 15 günlük sürenin son gününün tatil, milli ya da dini bayrama denk geldiği hallerde tatilden sonraki ilk iş günü son başvuru tarihi olarak kabul edilmektedir.

Temyize Cevap Süresi

Temyize cevap süresi adli ve idari yargıda farklılık gösterirken adli yargı içinde özel görevli mahkemelerde de farklılık gösterir.

Asliye Mahkemesi Temyize Cevap Süresi İki Hafta
Sulh Mahkemesi Temyize Cevap Süresi İki Hafta
İş Mahkemesi Temyize Cevap Süresi İki Hafta
İcra Hukuk Mahkemesi Temyize Cevap Süresi İki Hafta
İcra Ceza Mahkemesi Temyize Cevap Süresi 7 Gün
Ceza Mahkemesi Temyize Cevap Süresi 7 Gün
İdari Yargı Temyize Cevap Süresi 30 Gün

Temyiz Mahkemesi (Yargıtay) Görevleri Nelerdir?

Temyiz mahkemesi olarak da ifade edilen Yargıtay bir yüksek mahkemedir. İstinaf sürecinden geçen ve nihai olarak açıklanmış kararların temyiz incelemesi Yargıtay’ın ilgili dairelerince yapılır. Yargıtay’ın en önemli iş yükünü temyiz incelemesi oluşturur. Yargıtay’ın vermiş olduğu kararlar kesindir. Yargıtay kararlarına karşı bir kanun yolu mümkün değildir.

Yargıtay’ın temyiz incelemesi dışında da birtakım görevleri bulunur. Bu görev, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı yahut başsavcı vekili olarak özel kanunlarda belirtilen kişilerin tazminat ve ceza davalarına katılmaktadır. Özel Kanunla Yargıtay’ın yükümlü olduğu işlere bakmak Yargıtay’ın bir diğer görevidir.

Temyiz Ve İstinaf Arasındaki Farklar Nelerdir?

Temyiz ve İstinaf arasındaki temel fark yargılamanın usul ve biçiminden kaynaklanır. İstinafta mahkeme, davayı yeniden ele alır ve süreç, dava yeniden görülüyormuş gibi yeniden başlar. Mahkeme delil toplar, sanık dinler ve dava nihayete erdirilir.

Temyizde ise yüksek mahkeme dosyayı inceler. “Onama kararı” ya da “bozma kararı” verir bırakır. İstinafta olduğu gibi davayı ele alıp yeniden görmez. Onama kararı verirse mahkeme kararı kesinleşir. Eğer bozma kararı verilirse onu ilgili mahkemeye geri gönderir. İstinafta olduğu gibi davayı yeniden ele almaz.

Temyiz ve istinaf arasındaki bir diğer fark yargılama usulünün farklı kademelerini oluşturmalarından kaynaklanır. İstinafta ilk derece mahkemelerinin kararları incelemektedir. Temyizde ise bölge adliye mahkemelerinin kararlarının incelenmesi söz konusudur. Temyiz bu yönüyle yüksek mahkeme olarak anayasa ve kanunlarda belirtilen Yargıtay ve Danıştay’ın yapabileceği bir incelemedir.

İstinaftan Sonra Temyiz Ne Kadar Sürer?

İstinaf aşamasını tamamlayıp temyize giden dosyanın karara çıkma süresi ortalama 1-2 yıldır. Bu süre temyiz incelemesini yapmakla yükümlü ilgili Yargıtay dairesinin iş yükü ile doğrudan alakalıdır. 1-2 yıl olarak ifade edilen süre, iş yüküne göre değişiklik gösterebilir ve uygulamada gözlemlenen ortalama değerdir.

Temyiz İncelemesi Ne Kadar Sürer?

Temyiz incelemesi yaklaşık 1 ila 2 yıl sürer. Bu ortalama süredir. Temyiz incelemesini yapan Yargıtay dairelerinin iş yükü bu süreyi uzatabilir yahut kısaltabilir; ancak, uygulamada temyiz sürecinin 2 yılda tamamlandığı gözlemlenmektedir.

İdari Yargıda Temyiz Süresi Nedir?

İdari yargıda temyiz süresi 30 gündür. Bu süre, genel süre olup İYUK madde 20’de düzenlenen ivedi yargılama usulüne tabi uyuşmazlıkları kapsamaz. ÇED sonucu alınan idari kararlar, acele kamulaştırma işlemleri, ihale işlemleri, Turizmi Teşvik Kanunu kapsamında yapılan alım satım kiralama işlemleri bu kapsama girer ve temyiz süresi tebliğden itibaren 15 gündür. Merkezi ve ortak sınavlarda ise temyiz süresi 5 gündür.

İş Mahkemesinde Temyiz Süresi Nedir?

İş mahkemesinde temyiz süresi iki haftadır. Kişiler iş mahkemesinin görev alanına giren ve kesinleşmemiş mahkeme kararları hakkında iki hafta içinde temyiz isteminde bulunabilir.

Temyiz Etmek, Temyize Gitmek Ne Demek?

Temyiz etmek, yüksek mahkeme olan Danıştay veya Yargıtay’ın önüne gelen dosyayı hukuka uygunluğu açısından incelemesini ifade eder. Temyize gitmek ise mahkemelerin vermiş olduğu nihai kararları yüksek mahkeme olan Yargıtay’a veya Danıştay’a taşınması demektedir.

Her yurttaş, ilk derece mahkemesi veya istinaf mahkemesinin vermiş olduğu kararın hukuka aykırı olduğunu ve bu yolla menfaatinin zedelendiğini düşünüyorsa ilgili mahkeme kararını yüksek mahkemeye taşıyabilir.

Kanun Yararına Temyiz Nedir?

Kanun yararına temyiz, mahkemelerce verilen kesinleşmiş kararın uygulanmasında hukuka aykırılığın bulunduğunun tespiti için başvurulan bir kanun yoludur. Niteliği itibarıyla olağanüstü bir kanun yoludur ve mahkemelere uyarı niteliğindendir.

Kanun yararına temyiz başvurusu için mahkemelerce verilen kararın istinaf ve temyiz sürecinden geçmemesi olması gerekmektedir. Kanun yararına temyiz sonucunda ortaya çıkan hukuki sonuç, kişilerin aleyhine ya da lehine bir durum oluşturmamaktadır.

Temyiz Hakkı Nedir?

Temyiz hakkı, ilk derece mahkemesi veya istinaf mahkemesinin vermiş olduğu nihai kararlara karşı yüksek mahkeme olan Yargıtay veya Danıştay’a başvurabilme hakkını ifade eder. Her yurttaş kural olarak ilk derece mahkemesi veya bölge adliye mahkemesinin vermiş olduğu kararı üst mahkemeye taşıyabilir. Temyiz hakkı, hak arama özgürlüğünün gelişmiş bir uygulamasıdır.

Temyiz Başvuru Süresi Nedir?

Temyiz başvurusu süresi, mahkemenin nihai kararına karşı kaç günde temyiz isteminde bulunulabileceğini ifade eden süredir. Bu süre hak düşürücü niteliğe sahiptir. Hak düşürücü süre kavramı, belirlenen günler içerisinde temyiz isteminde bulunmadığı takdirde bir daha bu haktan yararlanamamayı ifade eder.

Temyiz Başvuru süresi Asliye Hukuk, Sulh Mahkemesi, İş Mahkemesi, İcra Hukuk Mahkemelerinde iki hafta; icra ceza ve ceza mahkemelerinde 15 gün; idari yargıda ise 30 gündür.

Temyize Giden Dava Bozulursa Ne Olur?

Temyize giden davanın bozulması durumunda dosya, kararı veren mahkemeye yeniden gönderilir. Yüksek mahkemenin bozma gerekçesinde açıklanan hukuka aykırılıklara dikkat edilerek dava yeniden karara bağlanır.

Eğer istinaf mahkemesi verilen kararın hukuka aykırı olmadığını düşünüyorsa vermiş olduğu kararda ısrar da edebilir. Bu durumunda dosya yüksek mahkemenin ilgili dairesinde karara bağlanır ve bu karar kesindir.

Bölge İdare Mahkemesi Kararları Temyiz Edilebilir mi?

Bölge idare mahkemesi kararları temyiz edilebilir. Dikkat edilmesi gereken husus parasal sınırlardır. Parasal sınırlar her sene Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın açıkladığı yeniden değerleme oranına göre hesaplanmaktadır.

2023 yılı için parasal sınırlar istinaf için 20.000 TL, temyiz için 581.000 TL olarak belirlenmiştir. Buna göre, dava konusu miktar 581.000 TL ve üzerindeyse bölge idare mahkemesinin vermiş olduğu karara karşı Danıştay’a temyiz başvurusunda bulunulabilir.

Temyizde Karar Değişir mi?

Temyiz yetkisini haiz yüksek mahkemeler ilk derece mahkemeleri veya istinaf mahkemelerinin vermiş olduğu nihai karara karşı hukuka uygunluğu denetler. Bu noktada temyizde kararın değişmesi için ilk derece mahkemesinin vermiş olduğu kararda yahut istinaf sonucunda hukuka aykırılıkların bulunması gerekir.

Temyizden Gelen Dosya Tekrar Temyize Gider mi?

Temyizden gelen dosyanın tekrar temyize gitmesinin şartı “ısrar kararı” veya “direnme kararı” olarak adlandırılan durumun ortaya çıkmasıdır. Yüksek mahkemenin temyiz ettiği dosyaya “bozma kararı” vererek bir önceki mahkemeye göndermesi durumunda ilgili mahkeme vermiş olduğu kararda ısrar edebilir.

Buna “ısrar kararı” veya “direnme kararı” denir. Bu durumda yüksek mahkemenin ilgili dairesi davayı ele alır ve karara bağlar. Verilen bu karar kesindir ve hiçbir kanun yoluna başvurulamaz.